Otręby ryżowe

Otręby ryżowe są cenionym przez trenerów i właścicieli dodatkiem paszowym o wielu zastosowaniach. Popularność jako element końskiego menu zyskały w USA, około 25lat temu.

Skąd biorą się otręby ryżowe?

Otręby ryżowe to po prostu fragmenty wierzchniej otoczki ziarenek ryżu. Są otrzymywane podczas procesu obróbki ryżu brązowego, w celu otrzymania białego ryżu (przeznaczonego do spożycia przez ludzi). Niestety z obróbki 450kg ryżu uzyskuje się raptem 23kg otrębów! Myślę, że uzasadnia to w dużej mierze ich ceny, które często mogą wydawać się wygórowane. Na szczęście jednak, nawet stosunkowo niewielkie dawki otrębów ryżowych przynoszą u koni doskonałe efekty, dlatego mogą się one okazać bardziej ekonomiczne niż sądzicie.

Cechą charakterystyczną otrębów ryżowych jest wysoka zawartość tłuszczu (20-25% oleju ryżowego), dzięki czemu stanowią doskonałe źródło energii w końskiej diecie, bez ryzyka efektu nadpobudliwości. Więcej o wykorzystaniu tłuszczu jako źródła energii w końskiej diecie możecie przeczytać tutaj.

Niestety wysoka zawartość tłuszczu jest przyczyną trudności w przetwarzaniu i przechowywaniu otrębów ryżowych, ze względu na ryzyko utleniania się kwasów tłuszczowych (jełczenia).

Jak można temu zapobiec? Po przez proces „stabilizacji”, w którym producenci paszowi przy pomocy temperatury i ciśnienia doprowadzają do dezaktywacji lipazy (enzymu odpowiadającego za rozkład tłuszczy) występującej naturalnie w otrębach. Technologia ta zabezpiecza przed rozpadem tłuszcze, bez ryzyka równoczesnej utraty innych wartościowych składników. Aby zagwarantować koniom maksymalne bezpieczeństwo i wysoką jakość paszy Amerykańska organizacja odpowiadająca za kontrolowanie produktów paszowych (AFCO) wprowadziła restrykcyjne kryterium pomiaru stopnia rozkładu tłuszczy w otrębach. Wskaźnikiem jest zawartość wolnych kwasów tłuszczowych, która nie może przekraczać 4%.

Poza olejem ryżowym otręby zawierają także niezwykle cenną w końskiej diecie witaminę E (więcej na jej temat tutaj), witaminy z grupy B (w szczególności B1, B2 i B3) , włókno wysokiej jakości oraz gamma-oryzanol.

Gamma-oryzanol?

Gamma-oryzanol to ciekawy składnik, ponieważ przez lata figurował na liście zabronionych substancji dopingujących FEI, w związku z czym nie można było podawać go koniom przed zawodami . Niedawno został jednak z tej listy usunięty, więc obecnie można wykorzystywać go również w diecie koni sportowych. Gamma-oryzanol jest roślinnym sterolem i śmiało można nazwać go naturalną alternatywą dla sterydów anabolicznych, ponieważ stymuluje rozwój muskulatury i poprawia przemianę materii we włóknach mięśniowych, a zarazem przyspiesza spalanie tkanki tłuszczowej. Podobnie jak witamina E, gamma-oryzanol jest także silnym antyoksydantem.

Bilansowanie

Kolejny potencjalny problem związany z produkcją otrębów ryżowych dla koni polega na zbyt wysokiej zawartości fosforu, w który osłonki ryżu są naturalnie bardzo bogate. W końskiej diecie stosunek wapnia do fosforu powinien być utrzymywany na poziomie od 1:1 do 2,5:1 (z przewagą wapnia). Na domiar złego nadmiar fosforu w paszy może przyczyniać się do utrudnionego wchłaniania wapnia w przewodzie pokarmowym, co będzie dodatkowo pogłębiać problem. A jakie ryzyko wiąże się ze zbyt niskim poziomem wapnia? Więcej na temat wapnia niebawem. Ze względu na to otręby ryżowe przeznaczone dla koni są bilansowane poprzez dodatek wapnia, aby osiągnąć odpowiedni stosunek obu pierwiastków.

Najważniejsze fakty dotyczące otrębów:

• Są skoncentrowanym źródłem bezpiecznej i łatwo przyswajalnej energii dla koni sportowych i pracujących. Doskonale sprawdzą się również jako dodatek dla koni chudych/mających problemy z przybraniem na wadze, koni nerwowych lub rekonwalescentów, ponieważ dostarczają skondensowanych kalorii, jednak jako źródło wolno uwalnianej energii nie generują ryzyka wystąpienia nadpobudliwości.
• Dostarczając cennych składników odżywczych, w tym 2 niezwykle istotnych antyoksydantów – wit. E oraz gamma-oryzanolu – które m.in. ograniczają uszkodzenie komórek w skutek niedotlenienia podczas wysiłku.
• W związku z niewielkim dawkowaniem i dużą smakowitością, zastąpienie nimi części ziarna umożliwi zmniejszenie dziennych porcji, co stanowi niewątpliwą zaletę w przypadku koni „niejadków”.
• Podczas badań zaobserwowano, że otręby ryżowe mogą wykazywać efekt prebiotyczny*.
• Otręby ryżowe są cennym dodatkiem dla koni z chorobą wrzodową. Zawierają wysoki poziom kwasów Omega-6, które w badaniach wykazują zdolność do zmniejszania produkcji kwasu w żołądku, a także stymulacji uwalniania ochronnych prostaglandyn.
• Dzięki wysokiej zawartości oleju ryżowego wpływają dodatnio na wygląd sierści i kondycję skóry.
• Badania wykonane przez KER wskazują, że otręby ryżowe mogą mieć u koni pozytywny wpływ na stabilizację po posiłkowych zmian dotyczących poziomu metabolitów (głownie glukozy i lipidów) oraz hormonów we krwi**.
• Badania wykazały, że otręby ryżowe (podobnie jak wysłodki buraczane i łuska sojowa) zawierają także włókno o bardzo wysokiej strawności – nazwane przez naukowców „super włóknem” (super fiber) – które pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego, a także stanowi kolejne źródło wolno uwalnianej energii
• Nie podawaj koniowi otrębów ryżowych, jeżeli nie masz pewności, że produkt jest stabilizowany i zbilansowany!
• Wprowadzając otręby ryżowe do diety swojego konia, podobnie jak w przypadku każdej innej zmiany w diecie, rozpoczynaj od małych dawek i zwiększaj je stopniowo. Optymalnie okres adaptacyjny to minimum 3tyg.
• Jeżeli chodzi o dawkowanie, należy polegać raczej na dawkowaniach zalecanych przez producentów, ponieważ na rynku prócz czystych otrębów ryżowych dostępny jest także szeroki wybór otrębów z dodatkami, które niekiedy dawkuje się nieco inaczej – np. Nuba Equi oferuje otręby ryżowe z dodatkiem marchwi, mięty lub lucerny, St. Hippolyt z dodatkiem bananów, a Dodson&Horrel otręby wolne od gamma-oryzanolu. Zazwyczaj zalecane dzienne dawanie oscyluje w okolicach 400-500g/konia (podzielone na kilka posiłków), jako górną granicę KER zaleca aby nie przekraczać ilości 1,8kg.
• Jak słusznie zauważyła dorhey, otręby są źródłem nie tylko tłuszczu, ale również skrobi i zdecydowanie należy mieć to na uwadze decydując się na włączenie ich do diety. Jeżeli zależy nam na wzbogaceniu diety jedynie o komponentę tłuszczową, bez zwiększania ilości skrobi w menu, lepiej będzie wybrać dodatek w postaci oleju.

Pamiętajcie, że otręby ryżowe to DODATEK paszowy, a nie pasza pełnoporcjowa, dlatego jeżeli nie łączycie ich z inną paszą (zbilansowaną, paszą pełnoporcjową lub koncentratem/balancerem) to będą one wymagać dodatkowej suplementacji (chociażby podstawową mieszanką mineralno-witaminową dla koni).

 

Źródła: Stabilized Rice Bran for Energy, Antioxidant Protection, and More – Kentucky Equine Research 2016, Stabilized Rice Bran–Just the Facts, Please – Kentucky Equine Research 1999, *Herfel, T., S. Jacobi, X. Lin, X., et al. 2013. Stabilized rice bran improves weaning pig performance via a prebiotic mechanism. Journal of Animal Science.  91(2):907-913., **Sheflin, A.M., E.C. Borresen, M.J. Wdowik, et al. 2015. Pilot dietary intervention with heat-stabilized rice bran modulates stool microbiota and metabolites in healthy adults. Nutrients. 7(2):1282-1300, Roschek, B. Jr., R.C. Fink, D. Li, et al. 2009. Pro-inflammatory enzymes, cyclooxygenase 1, cyclooxygenase 2, and 5-lipooxygenase, inhibited by stabilized rice bran extracts. Journal of Medicinal Food. 12(3):615-623, Stabilized Rice Bran May Offer Additional Health Benefits for Horses – Kentucky Equine Research 2015, Stabilised Rice Bran: Five Reasons to Feed to Horses – Kentucky Equine Research 2015

Zdjęcia: Nuba Equi, Dodson & Horrel, Pixabay.